دوران کودکی همه ما در ایامی همچون عید نوروز تقریبا به یک شیوه گذشت؛ خریدهای نوروزی،‌ آجیل و تنقلات و در نهایت عیدی‌هایی که از اقوام و فامیل دریافت می‌کردیم. بین همه بچه‌ها جمع‌آوری عیدی یک اصل بود و همیشه پس از رفتن بستگان میزان عیدی را می‌شماردیم تا بدانیم چه کسی بیشتر از دیگری عیدی گرفته است.

گروه جامعه ایرنا - شمارش عیدی لحظه‌ای یکی از کارهایی بود که در دوران کودکی همه بچه‌ها انجام می‌دادند اما مهمترین موضوع این بود که هرچه بیشتر خانه اقوام و آشنایان می‌رفتیم، میزان عیدی ما بیشتر می‌شد. گاهی دوست نداشتیم میهمان داشته باشیم چون پدر و مادرمان از پول‌های عیدی ما به بچه‌های فامیل می‌دادند.

گاهی هم با آمدن دایی، خاله، عمه و عمو منتظر بودیم که خانه را ترک کنند تا شاید دست در جیب کنند و عیدی ما را بدهند. این روزگار دوران کودکی بود که ما دوست داشتیم عید دیدنی و بازدیدها بیشتر باشد تا عیدی بیشتری نصیب ما شود اما این روزها وضعیت تا حدودی متفاوت‌ شده است؛ کودکان و نوجوانان تمایل کمتری به عید دیدنی دارند.

فضای مجازی دوران کودکی را هم در خود غرق کرده است، زندگی همه در اینترنت می‌گذرد و گاهی هم عیدی بچه‌ها دیگر اسکناس در دست آنان نیست، انتقال به حساب جای عیدی روزگار کودکی ما را گرفته است. اینکه می‌گویند عید نوروز برای کودکان است به واسطه روزهای خوش و جمع‌آوری عیدی از اقوام و آشنایان است.

عید دیدنی برای دریافت عیدی بیشتر

روزگار کودکی بچه های دیروز و امروز بسیار متفاوت‌ است. آن زمان همه ۳۶۵ روز سال را به امید رسیدن ایام تعطیلات نوروزی و عید دیدنی سپری می‌کردند و با مرور دورهمی های عید قند در دلشان آب می‌شد و از آمدن میهمان یا میهمانی رفتن خنده بسیار زیبایی بر لبان همه کودکان نقش می‌بست و برخی کودکان چهره به چهره می‌شدند که ببینند خاله یا عمه چقدر به دیگری عیدی می‌دهد؛ کلنجار بین کودکان برای گرفتن عیدی گویی رقابتی شیرین بود. از آنجا که به طور معمول بچه‌های کوچک‌تر عیدی کمتری می‌گرفتند همیشه بین بچه‌های بزرگ و کوچک دعوایی به راه بود؛ بچه‌های کوچکتر هم از اینکه خاله یا عمه و عمو مبلغ کمتری بابت عید به او داده‌اند ناراحت می‌شد.

این دوران شیرین کودکی و لحظه‌شماری برای عیدی اکنون چنان رخ بربسته که دیگر کودکان امروزی هم دنبال عیدی گرفتن از خانواده‌های فامیل نیستند؛ حتی برخی مفهوم عیدی گرفتن را نمی‌دانند و دوست دارند ایام نوروز را با بازی با رایانه و موبایل سپری کنند. تنهایی زندگی همه را غرق کرده و اوج با هم بودن کودکان کنار هم لحظاتی است که حتی یک لحظه سر از گوشی بیرون نمی‌آورند.

ارتباطات خانوادگی با عید دیدنی

آن زمان همه ۳۶۵ روز سال را به امید رسیدن ایام تعطیلات نوروزی و عید دیدنی بودیم. زمانی که خبری از آمدن میهمان یا میهمانی رفتن بود خنده بسیار زیبایی بر لبان همه کودکان نقش می‌بست

البته چند سال است که دید و بازدیدهای نوروزی هم بسیار کمتر از سال‌های گذشته شده است، مردم به دلایل مختلف بازدیدهای نوروزی را به بستگان درجه یک ختم می‌کنند و دیگر آن ارتباطات گذشته برای دیدن اقوام وجود ندارد؛ زمانی که حتی دورترین اقوام را در عید دیدنی‌ها تنها نمی‌گذاشتیم.

سال‌های سال است که زندگی همه در فضای مجازی خلاصه شده است، عید نوروز هم به پیام کوتاهی از دوستان و آشنایان یا در نهایت تماس تصویری با نزدیکترین اقوام ختم می‌شود. آن ارتباطات چند جانبه و سفره‌های طولانی برای میهمانی بیش از ۵۰ نفر دیگر کمتر در خانه‌های امروزی برپا می‌شود. دیدارها هم با چند نفر و آن هم بزرگ فامیل یا خانواده و بدون بچه‌ها است.

زندگی این روزها با گذشته بسیار متفاوت شده، ‌ارتباط با اقوام و دوستان کمتر و حتی روزهایی مانند عید نوروز هم برخی تمایلی به عید دیدنی و دید و بازدیدها ندارند و در سال های اخیر هم خانواده های زیادی ایام تعطیلات نوروز را به سفر اختصاص می دهند و در عمل فرصتی برای دید و بازدیدهای خانوادگی برای خود باقی نمی‌گذارند اما باید این سنت‌های قدیمی را برای همیشه پارجا نگه داشت تا بزرگ فامیل همچنان از دیدن افراد خانواده و دوستان بی‌نصیب نماند و کودکان هم انتقال‌دهنده این سنت به آیندگان باشند.

ارتباط با تلفن همراه جایگزین ارتباطات به یاد ماندنی گذشته شده است

امروز که در عصری با عنوان عصر دانایی و الکترونیک و حضور در شبکه‌های مجازی قرار داریم، بی‌تردید حضور در شبکه‌های اجتماعی بر روابط اجتماعی ما در عیددیدنی و گذران دوران کودکی تاثیرگذار است

کاهش ارتباطات خانوادگی،‌ تمایل نداشتن کودکان به دیدارهای حضوری و چهره به چهره، برقراری ارتباط از طریق فضای مجازی و برپا نکردن سنت‌های قدیمی دید و بازدیدهای عید از جمله مواردی است که عالیه شکربیگی، کارشناس و جامعه‌شناس حوزه خانواده در گفت و گو با خبرنگار گروه جامعه ایرنا مطرح کرد و گفت: طبیعی است که نوروز با قدمت و فرایندی که پیموده در هر دوره زیربنایی از سوی اجداد، نیاکان و پدران ما بوده و تابع روبنای جامعه یعنی فرهنگ و روابط اجتماعی است.

شکربیگی درباره اینکه کودکی ما در نوروز چگونه گذشت و اکنون وضعیت کودکان در ایام نوروز چگونه است،‌ توضیح داد: در هر عصری بنای نوروز به یک شیوه بوده است، در زمان قدیم باید روز عید نوروز خدمت بزرگان، پدر و مادر می‌رفتیم اما اکنون فضای مجازی این کار را برای همه ما انجام می‌دهد و برقراری ارتباط با تلفن همراه و ارسال پیام کوتاه جایگزین آن همه ارتباط زیبا و به یاد ماندنی در گذشته شده است.

وی اضافه کرد: امروز که در عصری با عنوان عصر دانایی و الکترونیک و حضور در شبکه‌های مجازی قرار داریم، بی‌تردید این حضور در شبکه‌های اجتماعی بر روابط اجتماعی ما در عیددیدنی و گذران دوران کودکی تاثیرگذار است.

این جامعه‌شناس حوزه خانواده گفت: به هر صورت به عید دیدنی، بازدیدها و دیدار چهره به چهره و رویارویی با بزرگان فامیل با کودکان اعتقاد دارم و این اقدام یک فرایند جامعه‌پذیری در ایام نوروز است تا فرزندان و کودکان ما حضور در عید دیدنی را نسل به نسل منتقل کنند.

در فضای مجازی مجالی برای دیدارهای چهره به چهره وجود ندارد

کارشناس حوزه خانواده اظهار داشت: اما اکنون در فضای مجازی از طریق ارسال پیام‌ها و نمادهایی برای یکدیگر، دیگر مجالی برای دیدارهای چهره به چهره و حضوری از سوی فرزندان ما با بزرگان فامیل و خانواده وجود ندارد.

شکربیگی اضافه کرد: این ارتباطات تصویری و مجازی به گونه‌ای است که دیگر فرزندان و کودکان امروزی تمایل کمتری برای برقراری ارتباط حضوری و رویارویی با اقوام و بستگان دارند.

این جامعه‌شناس حوزه خانواده معتقد است: عید نوروز هم برای دیدن بزرگان فامیل و پدر و مادر به نوعی به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است و گرمای حضور و دیدار بی واسطه با بستگان را که با همه وجود احساس می‌کردیم دیگر به فضای مجازی منتقل شده و این گرمای حضور را نمی‌توان در فضای مجازی و الکترونیک مشاهده کرد.

وی این موضوع را کمبودی بر انتقال روابط و دیدارهای حضوری میان کودکان و اقوام و بستگان دانست و گفت: در سال‌های گذشته ارتباط تصویری و ویدیویی در شبکه های اجتماعی جایگزین ارتباطات حضوری شده است. نباید بگذاریم این گونه موضوعات جای عید دیدنی حضوری را از ما بگیرند زیرا این مسایل به نوعی چالش به حساب می‌آید.

عید باستانی نوروز از گذشته تاکنون سنت‌هایی برای دید و بازدیدهای نوروزی و عیدی گرفتن و عیدی دادن برای همه ما بجا گذاشته و در این دوره‌ها کودکان بیشتر اشتیاق را برای فرارسیدن ایام تعطیلات نوروزی برای دریافت عیدی از اقوام و بستگان را دارند. این سنت پس از سالیان سال هنوز پابرجاست.