«روز جهانی جمعیت» هر ساله در تاریخ ۱۱ ژوئیه به منظور افزایش آگاهی در مورد مسائل و موضوعات مرتبط یا جمعیت جهان از جمله مدیریت جمعیت در کشورهای مختلف، گرامی داشته می‌شود.
به گزارش ایسنا به نقل از «هندوستان تایمز»، بنابر اعلام سازمان ملل متحد، روند افزایش جمعیت بر جنبه‌های مختلف از زندگی بشر از جمله توسعه اقتصادی، اشتغال، توزیع درآمد، فقر و حمایت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد.
مؤلفه جمعیت همچنین بر تلاش‌ها برای تضمین دسترسی همگانی به مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، مسکن، بهداشت، آب، غذا و انرژی تأثیرگذار است.
سازمان ملل در بیانیه‌ای به مناسبت روز جهانی جمعیت در سال جاری میلادی (۲۰۲۳) گفته است: صدها هزار سال طول کشید تا جمعیت جهان به یک میلیارد نفر افزایش یابد، سپس طی ۲۰۰ سال بعد یا بیشتر، جمعیت جهان هفت برابر شد. در سال ۲۰۱۱ میلادی، جمعیت جهان به مرز هفت میلیارد نفر رسید. در همین حال تقریباً در سال ۲۰۲۱ میلادی به ۷.۹ میلیارد نفر رسید و پیش بینی ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۳۰ میلادی نیز جمعیت جهان به حدود ۸.۵ میلیارد، در سال ۲۰۵۰ به ۹.۷ میلیارد و در سال ۲۱۰۰ به ۱۰.۹ میلیارد نفر برسد.
کاهش دغدغه های کاری پدران و حضور بیشتر در کنار خانواده و مشارکت در کارهای خانه با شانس داشتن فرزند دوم در آن خانواده مرتبط استاین رشد چشمگیر عمدتاً با افزایش تعداد افرادی که تا سنین باروری زنده می‌مانند، هدایت می‌شود و با پیامدهایی چون تغییرات عمده در نرخ باروری، افزایش شهرنشینی و تسریع مهاجرت همراه بوده است.
این بیانیه مشخص می‌کند که چگونه تغییرات قابل توجهی در نرخ باروری، امید به زندگی، طول عمر جهانی و شهرنشینی رخ داده است.
همچنین در گزارش جدید شبکه الجزیره با بررسی آمار جمعیتی جهان آمده است: در حالیکه جمعیت جهان اکنون از هشت میلیارد نفر فراتر رفته اما ارزیابی‌های اخیر حکایت از آن دارد که روند افزایش جمعیت دنیا، کاهشی شده است.
در این گزارش همچنین یادآوری شده که بر اساس اعلام سازمان ملل، هند با یک میلیارد و ۴۲۸ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر جمعیت، پرجمعیت‌ترین کشور جهان است. پس از هند، چین با یک میلیارد و ۴۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر و آمریکا با جمعیت ۳۴۰ میلیون نفر در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
این گزارش نشان داد که با در نظر گرفتن میانگین طول عمر انسان، مردان به طور متوسط ۷۱ سال و زنان به طور متوسط ۷۶ سال عمر می‌کنند.
همچنین بر اساس داده‌های صندوق جمعیت ملل متحد، پیش‌بینی می‌شود که افزایش جمعیت جهان در هشت کشور متمرکز باشد که این کشورها شامل جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر، اتیوپی، هند، نیجریه، پاکستان، فیلیپین و تانزانیا خواهند بود.
در عین حال انتظار می‌رود این کشورها نیمی از افزایش جمعیت جهان را تا سال ۲۰۵۰ میلادی به خود اختصاص دهند.
پیش‌بینی کاهش جمعیت اتحادیه اروپا تا سال ۲۱۰۰
بر اساس آخرین پیش‌بینی‌های جمعیتی منتشر شده توسط «یوروستات» (مرکز آمار اتحادیه اروپا)، جمعیت اتحادیه اروپا از اول ژانویه سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) تا اول ژانویه ۲۱۰۰ میلادی به میزان شش درصد کاهش می‌یابد که معادل ۲۷.۳ میلیون نفر کمتر است.
بنابر گزارش اخیر یورونیوز، این پیش‌بینی بلندمدت برای کاهش جمعیت در حالی است که پس از کاهش آمار جمعیت این اتحادیه در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی به دلیل تأثیرات همه‌گیری کووید۱۹، جمعیت اتحادیه اروپا بار دیگر در طول سال گذشته میلادی روند رو به رشد را آغاز کرده است.
ارائه پاداش‌ها و کمک هزینه‌ها به والدین می‌تواند یکی از مشوق های افزایش فرزندآوری باشدهمچنین در پی درگیری بین روسیه و اوکراین و هجوم گسترده پناهجویان از اوکراین به سمت اتحادیه اروپا، تخمین زده می‌شود که جمعیت در اول ژانویه سال جاری میلادی به ۴۵۱ میلیون نفر رسیده باشد و تا سال ۲۰۲۶ میلادی نیز به رقم ۴۵۳ میلیون نفر برسد.
اما در این سال، روند کاهشی جمعیت آغاز می‌شود و درنهایت در سال ۲۱۰۰ میلادی به سطح پیش‌بینی شده ۴۲۰ میلیون نفر خواهد رسید.
گزارش پیش‌بینی‌های جمعیتی یوروستات، با تجزیه و تحلیل داده‌های الگوهای باروری، مرگ و میر و مهاجرت در کشورهای اتحادیه اروپا به دست آمده است.
این گزارش همچنین پیش‌بینی کرده است که درصد جمعیت افراد در سن کار (۶۴-۲۰ سال) در کل جمعیت اتحادیه از ۵۹ درصد در سال گذشته میلادی به ۵۰ درصد در سال ۲۱۰۰ کاهش یابد.
بر اساس این گزارش، هرم جمعیت اتحادیه اروپا در سال ۲۱۰۰ میلادی، به‌وضوح حرکت به‌سوی جامعه‌ای رو به پیری را نشان می‌دهد که کاهش سهم کودکان و جوانان زیر ۲۰ سال و افراد در سن کار و در مقابل افزایش سهم افراد ۶۵ ساله یا بیشتر از مهمترین ویژگی‌های آن است.
روند کاهشیِ جمعیت در چین و ژاپن
در همین حال چین و ژاپن نیز اخیرا از جمله کشورهایی بوده‌اند که با بحران کاهش جمعیت دست و پنجه نرم کرده‌اند.
بدنبال اعلام مقامات ژاپنی در ۲۸ فوریه مبنی بر اینکه تعداد نوزادان متولد شده در این کشور در سال گذشته به پایین‌ترین حد رسیده، «ماساکو موری»، یکی از مشاوران «فومیو کیشیدا»، نخست وزیر ژاپن در مصاحبه‌ای در توکیو گفت: اگر به همین منوال پیش برویم، کشور ناپدید خواهد شد.
همچنین داده های رسمی نشان می دهد که جمعیت چین برای اولین بار در بیش از ۶۰ سال گذشته کاهش یافته است. چین از دیرباز در صدر جدول جمعیتی جهان قرار داشته اما اکنون این رتبه را به هند واگذار کرده است.
روند کاهش جمعیت و رشد پدیده سالمندی در کشورهای مختلف جهان به بحرانی جدید تبدیل شده استبر اساس گزارش دویچه‌وله، جمعیت چین در حال آب رفتن و پیر شدن است و در مقابل، رشد جمعیت کشور رقیب یعنی هند به دلیل جوان‌تر بودن و نرخ بالاتر باروری، روندی صعودی دارد.
چین از دیرباز یکی از پرجمعیت ترین مناطق جهان بوده و برخی از دلایل این امر به پهناور بودن این سرزمین، خاک حاصلخیز و آب و هوای مساعد برای کشت و زرع برمی‌گردد. در عین حال در قرون گذشته مراحل طولانی ثبات سیاسی در چین وجود داشته و مردم از جنگ‌های خونین در امان بوده‌اند. این فاکتورها درباره هند هم صدق می‌کنند.
تلاش کشورها برای تشویقِ فرزندآوری و حل بحران سالمندیِ جمعیت
روند کاهش جمعیت و رشد پدیده سالمندی در کشورهای مختلف جهان به بحرانی جدید تبدیل شده است. مقامات تاکید دارند که برای حل این بحران به تدابیر ویژه‌ای نیاز است.
به گزارش بی بی سی، دلیل قرار گرفتن در این بحران این است که نرخ زاد و ولد در بسیاری از مناطق دنیا به سرعت رو به کاهش است. در نتیجه جمعیت کشورها پیرتر می‌شود که به نوبه خود می‌تواند مانع رشد اقتصادی نیز شود و این شرایطی است که دولت‌ها معمولا مایلند از وقوع آن اجتناب کنند.
کشورهای بزرگ جهان از جمله چین و آمریکا در حال دست و پنجه نرم کردن با این بحران هستند با این حال ممکن است برخی از مشوق‌ها بتوانند روند سریع کاهش جمعیت را کاهش دهند.
بر اساس داده‌های اداره آمار آمریکا، میانگین سنی جمعیت این کشور به بالاترین سطح در تاریخ خود رسیده است. آمار جدید منتشر شده توسط این اداره نشان می‌دهد که میانگین سنی آمریکایی‌ها بیش از ۳۸ سال است در حالی که این رقم در سال ۱۹۸۰ میلادی در حدود ۳۰ سال بوده است.
بنابر گزارش ایسنا، برخی از اقدامات اخیر دولت‌های جهان که زوج‌ها را به فرزندآوری ترغیب می‌کند عبارتند از:
۱. ارائه خدمات مقرون به صرفه برای مراقبت از کودکان
ارائه پاداش‌ها و کمک هزینه‌ها به والدین می‌تواند یکی از مشوق های افزایش فرزندآوری باشد. همچنین کاهش هزینه و شهریه‌های مهدهای کودک و مراکز نگهداری از کودکان نیز کمک کننده است. در همین راستا، مقامات کره جنوبی برای افزایش نرخ زاد و ولد به کارمندانی که صاحب فرزند شوند، مرخصی تشویقی می‌دهند تا بیشتر در منزل بوده و از فرزند خود مراقبت کنند.
۲. تسهیل دورکاری مادران
کارکردن در برخی از کشورها از جمله کره جنوبی، چین و ژاپن به ویژه برای کارمندان زن حالت افراطی به خود می‌گیرد و در بیشتر کشورهای توسعه یافته فرهنگ کار با زندگی خانوادگی در تضاد است.
یکی از گزینه های موجود در اختیار دولت ها این است که سعی کنند دورکاری و کار پاره وقت را بیشتر در دسترس قرار دهند. در کشورهایی با شمار بالاتر مشاغل پاره وقت و دورکاری، تمایل به فرزندآوری به مراتب بیشتر است.
۳. ایجاد انعطاف بیشتر از سوی کارفرمایان در شرایط کاری پدران
کارشناسان در یک بررسی خانواده‌های دارای یک فرزند را مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که کاهش دغدغه های کاری پدران و حضور بیشتر در کنار خانواده و مشارکت در کارهای خانه با شانس داشتن فرزند دوم در آن خانواده مرتبط است.