ایام منتهی به نوروز ایامی است که ایرانیان به سنتی دیرینه دست به خانهتکانی می زنند. غبار از تن اشیاء و وسایل خود میگیرند و با شکلی تازه و تمیز راهی سال نویشان میکنند. تعطیلات نوروز فرصتی مناسب برای خانهتکانی از کتابخانهها هم هست؛ زدودن غبار از تن آنها و ورق زدن و خوانش کتابهایی که تا پیش از آن زمانی برای خوانش آنها نداشتهایم. گزارش حاضر پیشنهاد مطالعه کتابهایی است که در سال ۱۴۰۰ مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته و توانستهاند در بازار کتاب، نظر مخاطبان را به خود جلب کنند.
نمیشود به حوزه ادبیات آیینی علاقه داشت، اما کتاب «پس بیست سال» را نخواند. «پس از بیست سال» رمانی است که در بهار ۱۳۹۸ توسط انتشارات شهرستان ادب منتشر و خیلی زود در بازار نشر کشور با استقبال مخاطبان مواجه شد. سلمان کدیور در اولین رمان خود، یکی از مناقشهبرانگیزترین مقاطع تاریخ اسلام را روایت کرده است.
ماجرای کتاب کدیور در بازه زمانی سالهای ۳۵ تا ۶۱ رخ میدهد. «سلیم»، شخصیت اصلی رمان، یکی از سرداران جوان سپاه معاویه است که پس از نبردی جانانه و نفسگیر با رومیان، عازم جنگ با سپاه علیبنابیطالب علیهالسلام میشود و در آوردگاه صفین، مسیر پیچیده و پُرسنگلاخی را پیش روی خود میبیند. کدیور در رمان خود راوی این مسیر پیچیده و پُرسنگلاخ است؛ مسیری که بسیاری از بزرگان تاریخ اسلام را به بیراهه کشانده و آدمهای خوب زیادی را وارد فهرست آدمهای بدِ تاریخ کرده است.
بسیاری از مخاطبان کتاب کدیور را به دلیل ارائه اطلاعات دقیق تاریخی و در عین حال نثر جذاب و داستانگویی موفق نویسنده، آن را یکی از معدود آثار داستان دینی ماندگار در دهه اخیر دانستهاند؛ کتابی که همردیف با «نامیرا» صادق کرمیار قصد دارد تا با بهره بردن از جاذبههای زبان جادویی داستان، مخاطب خود را با فضای دوگانهای آشنا کند که از صدر اسلام تا همین الآن به آن دچاریم.
کدیور در گفتوگو با تسنیم درباره این اثر گفته است: صفین وجه مغفول تاریخ تشیع است. آنقدر مهم است که چیزی از کربلا کم ندارد. ریشه اتفاقات قبل و بعد از کربلا نشأت گرفته از صفین است. صفین در واقع آوردگاهی است که دو قرائت مختلف از اسلام در مقابل یکدیگر قرار میگیرند؛ هر دو قرائت اسلامی است، هر دو وحی و پیامبر را قبول دارند و مخالفتی در ظاهر با اسلام ندارند، اما این دو قرائت با هم نبرد میکنند. در حقیقت صفین میدان جنگ دو شخص نیست، جنگ دو تفکر و اسلام است که در صحنه رخ میدهد. پیروز این جنگ کسی است که تاریخ اسلام را میتواند سالها مدیریت کند و صحنهگردان تاریخ باشد. اهمیت صفین به این دلیل است. به دوستی گفتم که شهدای صفین به هیج وجه کمتر از شهدای کربلا نیستند و اهمیت آن هم به دلیل قرار گرفتن این جایگاه در تنگه احد تاریخی است.
رهبر معظم انقلاب در پیامی درباره این کتاب فرمودهاند: «سلام من را به نویسنده برسانید و به ایشان خدا قوت و خسته نباشید بگویید و همچنین از نویسنده و ناشر کتاب تشکر کنید.»
مقام معظم رهبری، رمان «پس از بیست سال» را «یک عاشقانۀ جذاب تاریخی قوی» خواندهاند. ایشان همچنین «پس از بیست سال» را «واقعاً یک رمان» دانستهاند که «خیلی خوب از کار درآمده است.»
این کتاب را بخوان و «تنها گریه کن»
کتاب «تنها گریه کن»، نوشته اکرم اسلامی برای نخستینبار در سال ۹۹ منتشر شد و در دسترس علاقهمندان قرار گرفت. کتاب، داستان عاشقانهای است از یک مادر و پسر. کتاب که به روایت اشرف السادات منتظری نوشته شده، داستان یک خانواده در دهه ۵۰ و ۶۰ در جریان پیروزی انقلاب و وقوع جنگ تحمیلی را روایت میکند. این اثر کوشیده است تصویری کوتاه اما پرمعنی از یک عمر زندگی زنی را به تصویر بکشد که در فضای انقلاب اسلامی رشد کرد و اثرگذار شد.
بخشی از خاطرات «تنها گریه کن» به مبارزات انقلابی خانم منتظری در شهرهایی مانند قم و تهران اختصاص دارد. در این بخش از کتاب، نمایی کلی از سیمای زنی را شاهد هستیم که نمونهای از زنان دهه 50 و 60 است؛ زنانی که نقش انکارناشدنی در پیروزی انقلاب داشتند، اما عمدتاً نامی از آنها در میان صفحات تاریخ برده نمیشود. مخاطب از این بخش به بعد، با تحول روحی شخصیت کتاب مواجه میشود؛ تحولی که در فضای انقلاب اسلامی و به سبب حضور امام(ره) همانند بخش عظیمی از جامعه ایران در آن زمان شکل گرفت.
بخش دیگر کتاب که نقطه ثقل اثر نیز محسوب میشود، به خاطرات راوی در دوران دفاع مقدس و شهادت فرزندش، شهید محمد معماریان اختصاص دارد. خاطرات «تنها گریه کن» به اینجا ختم نمیشود. نویسنده در ادامه تصویر دیگری از زن تراز انقلاب اسلامی نشان میدهد که پس از جنگ هم فعالیت اجتماعی خود را ادامه میدهد و در قالب گروههای خیریه تلاش دارد تا نقشی را که در پیش از انقلاب و زمان جنگ تحمیلی داشت، کمرنگ نکند و به فعالیت سازنده خود ادامه دهد.
رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این اثر فرمودهاند:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
با شوق و عطش، این کتاب شگفتیساز را خواندم و چشم و دل را شستوشو دادم. همه چیز در این کتاب، عالی است؛ روایت، عالی؛ راوی، عالی؛ نگارش، عالی؛ سلیقه تدوین و گردآوری، عالی، و شهید و نگاه مرحمت سالار شهیدان به او و مادرش در نهایت علوّ و رفعت. هیچ سرمایه معنوی برای کشور و ملّت و انقلاب برتر از اینها نیست. سرمایه باارزش دیگر، قدرت نگارش لطیف و گویایی است که این ماجرای عاشقانه مادرانه به آن نیاز داشت.
۱۰ اسفند ۱۳۹۹
ــ از نویسنده جدّاً باید تشکّر شود.
خاطراتی از شهید حاج قاسم سلیمانی از زبان یک رفیق ۴۰ ساله
کتاب «حاج قاسمی که من میشناسم» از جمله آثاری است که با محوریت خاطراتی از شهید سپهبد قاسم سلیمانی همزمان با دومین سالروز شهادت این شهید عزیز منتشر شده است. کتاب که به قلم سعید علامیان تدوین و توسط انتشارات خط مقدم منتشر شده، روایتگر خاطرات حجتالاسلام و المسلمین علی شیرازی از شهید سلیمانی در طول 40 سال رفاقت و همراهی است.
کتاب تلاش دارد از زاویه نگاه یک دوست و همراه، زندگی و خلقیات شهید سلیمانی را به تصویر بکشد. تفاوت اصلی کتاب با دیگر آثاری که پیش از این منتشر شدهاند، در رابطه نزدیک و همراهی چندینساله راوی با شهید سلیمانی است؛ دوستی که در کتاب چنین توصیف شده است: «سال ۶۱ در حمیدیه اهواز، شروع دوستی رقم خورد.
قاسم سلیمانی، فرمانده تیپ ثارالله، سخنران بود و علی شیرازی، روحانی گردان شهید باهنر، شنونده، همانجا عشق حاجقاسم به دلش نشست. فروردین ۶۵ دوستی شکل همکاری به خود گرفت و حاجقاسم، مسئولیت تبلیغات لشکر را به علی شیرازی سپرد. پس از جنگ همراهی ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۹۰ بهخواست سردار سلیمانی، علی شیرازی مسئول نمایندگی ولی فقیه در نیروی قدس شد و هشت سال در پرفراز و نشیبترین روزهای جبهه مقاومت با حاج قاسم همراه ماند».
رهبر معظم انقلاب در دیدار با خانواده شهید سلیمانی همزمان با دومین سالروز شهادت این سردار عزیز، با اشاره به کتاب «حاج قاسمی که من میشناسم»، فرمودهاند: آن شهید عزیز با آن روحیه عطوف در مقابل خانواده شهدا، در مقابل اشرار و مفسدان داخلی و خارجی چنان قاطع و باشدت بود که حتی خبر حضورش در یک منطقه، روحیه دشمن را نابود میکرد.
غایبان همیشه حاضر
کتاب «حوض خون» از جمله آثار شاخص منتشر شده در سال ۱۴۰۰ بود که به قلم فاطمه سادات میرعالی و با همکاری انتشارات راه یار وارد کتابفروشیها شد. کتاب از همان ابتدا توانست به دلیل پرداختن به سوژهای نو در حوزه دفاع مقدس، قلم و پرداخت خوب موضوع، مورد توجه پژوهشگران و علاقهمندان به حوزه ادبیات دفاع مقدس قرار گیرد.
میرعالی در این کتاب به سراغ زنانی رفته است که در دوران هشت سال جنگ تحمیلی با وجود خطرهای متعدد، ایثارگرانه در رختشورخانه بیمارستان شهید کلانتری اندیشمک حاضر شدند و شروع به شستن البسه و ملحفه رزمندگان و مجروحان کردند. برخی از فعالان حوزه ادبیات دفاع مقدس، این اثر را «گمشده تاریخ جنگ» توصیف کردند.
در تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب آمده است:
«بسم الله الرّحمن الرّحیم
ـ اولین احساس، پس از خواندن بخشهائی از این کتاب، احساس شرم از بیعملی در مقایسه با مجاهدت این مجاهدانِ خاموش و بیریا و گمنام بود. آنچه در این کتاب آمده بخش ناشناخته و ناگفتهای از ماجرای عظیم دفاع مقدس است.
باید از بانوی پرکار و صبور و خوشسلیقهئی که این کار پرزحمت را بهعهده گرفته و بخوبی از عهده برآمده است و نیز از مؤسسه جبهه فرهنگی عمیقاً تشکر شود.»