بهره گیری از خرد جمعی در تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌ها از شاخص‌های توسعه و پیشرفت ملی محسوب می‌شود تا آنجا که به باور پژوهشگران، خرد جمعی را می‌توان ضمیر ناخودآگاه کالبد جامعه دانست که بهره گیری از آن، احیاکننده حیات اجتماعی در تصمیم‌گیری‌های سیاسی است.

در جهان امروز، زندگی اجتماعی ضرورت استفاده از عنصر آگاهی های جمعی و تبادل نظر و مشورت در همه تصمیم گیری ها چه در سطوح فردی و چه در سطوح جمعی و سازمانی را دوچندان کرده است. چرا که ثابت شده فردی که تنها به نظر و طرز فکر خود اعتماد و اتکا می کند، در معرض بروز لغزش و اشتباه قرار دارد اما همفکری با دیگران، بسیاری از زوایای مسائل مختلف را برای انسان آشکار می سازد.

بهره گیری از همکاری ملی و خرد جمعی در تصمیم گیری های سیاسی جایگاه بسزایی به خود اختصاص داده است تا آنجا که یکی از شاخص های توسعه به شمار می رود؛ موضوعی که پس از انقلاب اسلامی در سیاستگذاری ها برجسته شد و در هر دوره ریاست جمهوری مورد تاکید و اجرا قرار می گیرد.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم به ریاست آیت الله دکتر سید ابراهیم رییسی این موضوع بارها از تریبون های مختلف شنیده و به یکی از رویکردهای وی تبدیل شده تا آن جا که بنا بر اخبار، رییس جمهوری پس از کسب پیروزی در انتخابات، با جریان‌ های سیاسی منتقد تماس برقرار و نظرات بهینه آنان در پیشبرد اهداف نظام را جویا شد.

به نوشته ایرنا، ماجرای این تماس ها اینگونه بود که آیت الله رییسی با منتقدان اصولگرا و اصلاح طلب تماس هایی برقرار کرده تا از نظریات آنها برای استفاده در دولت خود بهره ببرد. البته این تماس ها در فضای رسانه ای کشور بازتاب وسیعی پیدا کرد و دیدگاه مختلفی در مورد آن مطرح شد و حتی عده ای آن را حرکت سیاسی دانستند و از طرفی دیگر عده ای به این تماس ها با دیدی مثبت نگاه کرده و معتقدند که اینگونه کارها می تواند سازنده باشد و به حل مشکلات کشور بیانجامد.

موضوعی که سیده زهرا اجاق سرپرست پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا، بر آن صحه گذاشت و اظهار داشت: همچنین باید تحقیق ها و پژوهش های علمی پشتوانه ای برای سیاست ها باشند.

وی با بیان اینکه به طور کلی در پیوند دادن بحث خرد، استدلال، پژوهش علم و سیاستگذاری بر اساس آن چالش وجود دارد، اظهار داشت: درک مفهومی عامل ایجاد این چالش ها شده به این معنا که وقتی شخصی دانشگاهی سخنی درباره موضوعی مطرح می کند، سیاست گذار یا تصمیم گیرنده در رده ملی، درک متفاوتی از آن قضیه دارد.

اجاق افزود: نبود درک مفهومی و زبان مشترک، علاوه بر اینکه تعاملی به وجود نمی آورد گاه منجر به ایجاد سوتفاهم هم می شود.

به گفته سرپرست پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، در سطح جامعه هم همکاری عمومی و خرد جمعی کلماتی هستند که در برهه ای از زمان به دلیل اشاعه آن توسط روشنفکران، خواهان دارد و مردم درک خوبی نسبت به آن پیدا می کنند اما وقتی آن را صرفا به صندوق رای معطوف کنند رنگ و رخ دیگری در میان اقشار مختلف جامعه پیدا می کند. برای اصلاح وضعیت و ایجاد تعامل نیاز به اشاعه درک مفهومی از خرد جمعی با سیاسی است.

وی افزود: یعنی باید بتوانیم میان چند حوزه ارتباط برقرار کنیم تا تحول در زندگی فردی و اجتماعی افراد اتفاق بیافتد پس ضروری است چند حوزه علم، سیاست و صنعت و مردم را با هم پیوند داد. ضمن اینکه پژوهش ها و  تحقیق ها هم باید پشتوانه ای برای سیاست ها باشند تا سیاست و تصمیم های خوبی را پایه گذاری شود.

اجاق با تاکید بر اینکه حوزه علم می تواند به ثبات جامعه ایران کمک کند و جهت درستی به نگاه منتقدانه ای که عموم مردم دارند بدهد،  تصریح کرد: شاخص کشورهای توسعه یافته بهره وری از خرد جمعی است و در کشورهای پیشرفته شاهد این امر هستیم. در ایران هم باید بر اساس ویژگی های بومی، راه و سیاست را پیش برد.

وی به رییس جمهوری جدید توصیه کرد: نخست باید درک و فهم درستی از چیستی خرد جمعی تعریف شود سپس تغییر دیدگاه در حوزه سیاستگذاری اتفاق بیافتد. در واقع  از حوزه علم نخواهیم که سبک های سیاسی را توجیه کند بلکه از حوزه علم بخواهیم پژوهش های علمی انجام دهد و در سیاست ها از آن استفاده کرد.

اجاق با تاکید بر اینکه راهکار رسیدن به این همکاری در درجه نخست حفظ استقلال دانشگاه و سپس بهره گیری در سیاستگذاری از دانش علمی است که تولید می کند، یادآور شد: با طی کردن این مراحل، گفت و گو اتفاق می افتد و خرد جمعی در فضای جامعه متبلور و بارز می شود. متاسفانه در حال حاضر فضای ساکتی حاکم است و نیاز است این فضا شاداب تر شود و گفت و گوهای بیشتری اتفاق بیفتد که در تحقق این امر، رسانه ها بسیار موثر هستند؛ رسانه هایی که مخاطبان بسیاری دارند و می توانند پل خوبی میان متخصصان با عموم جامعه و سیاستگذاران باشند.

از: فاطمه دهقان نیری