معاون اجتماعی بهزیستی بوشهر می‌گوید حتی ثبت یک فقره کودک همسری می تواند به عنوان یک مسئله آسیب زا برای فرد و جامعه تلقی گردد و کودک همسری به دلیل آسیب‌ها و خطراتی که به دنبال دارد نوعی کودک آزاری محسوب می‌شود.
آرزو منوچهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا عنوان کرد: کودک‌همسری، امروزه یکی از معضلات پر آسیب جامعه ایران محسوب می‌شود، اتفاقی پرتکرار و با سابقه که در بسیاری از شهرهای ایران به وقوع می‌پیوندد و آثار زیان‌بار بسیاری را با خود به همراه دارد.
وی تاکید کرد: ازدواج، سنتی مقدس است که دین اسلام بسیار بر آن تاکید کرده است، اما با وجود اینکه یک امر ضروری در زندگی انسان محسوب می‌شود، رخ دادن این اتفاق در سنین پایین، به خصوص زیر ۱۵ سال بسیار خطرناک و دارای عوارض زیادی برای دختران و پسران، به‌ویژه برای دختران است و این وضعیت تحت عنوان کودک همسری شناخته شده است.
پایین بودن آمار کودک همسری در استان بوشهر در مقایسه با سایر استان‌ها
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان بوشهر تصریح کرد: بنا بر اعلام ثبت احوال استان بوشهر در سال گذشته، 8.2 درصد ازدواج های استان (و به عبارتی ۳۲۶ ازدواج) مربوط به ازدواج افراد زیر ۱۴ سال بوده است که بیشتر این ازدواج‌ها در شهرستان‌های دشتستان و عسلویه رخ داده است. همچنین رتبه ۲۶ استان بوشهر در سطح کشور بیانگر پایین بودن آمار کودک همسری آن در مقایسه با سایر استان ها است.
با همه اینها منوچهری اعتقاد دارد حتی ثبت یک فقره کودک همسری می‌تواند به عنوان یک مسئله آسیب زا برای فرد و جامعه تلقی گردد و می‌گوید: از طرفی بر اساس گزارش‌های منتشر شده در بسیاری از استان‌های کشور، ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال با حکم قانون انجام می‌شود اما غالبا این ازدواج‌ها ثبت نمی‌گردند و این باعث می شود به آمار دقیق کودک همسری دسترسی نداشته باشیم.
این مسئول با اشاره به آسیب های پدیده کودک همسری خاطرنشان کرد: کودک همسری به‌دلیل آسیب‌ها و خطراتی که به‌دنبال دارد نوعی کودک آزاری محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: نداشتن توانایی جسمی-روانی و نداشتن آمادگی برای رفتارهای زناشویی و تربیت فرزندان از جمله ویژگی‌های کودک همسران به شمار می‌آید. با توجه به اینکه این کودکان در سنین رشد هستند ازدواج و بارداری زودهنگام مانع از رشد کامل آنان هم از نظر جسمی و هم شخصیتی می‌شود. در صورت ازدواج این کودکان و رخ دادن طلاق، آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی و روانی بسیاری همچون بی‌سرپرست و یا بد سرپرست شدن فرزندانِ آنان گریبان‌گیر جامعه می‌شود.
وی با بیان اینکه از لحاظ سبب شناسی، مهم‌ترین عامل وقوع کودک همسری، فقر فرهنگی است، اظهار کرد: از جمله باورهای نادرست این است که چنانچه فرزندان به ویژه دختران زودتر ازدواج کنند گرفتار فساد نمی‌شوند. همچنین به دلیل فقر اقتصادی، متاسفانه برخی خانواده‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی، توانایی اداره فرزند دختر خود را نداشته و تحت لوای ازدواج، فرزند خود را می‌فروشند.
معاون اجتماعی بهزیستی بوشهر درباره آسیب های روانی ناشی از پدیده کودک همسری به ایسنا گفت: اصلی که از نظر روانشناسی برای ازدواج وجود دارد این است که فرد باید در ابعاد چهارگانه جسمی، روحی، عاطفی و هویتی به «رسش» یا همان «پختگی» رسیده باشد و عدم توفیق و دستیابی فرد به هر یک از مراحل ذکر شده می‌تواند باعث ایجاد اختلال از نظر روانی و عاطفی در مقوله ازدواج افراد شود یا حداقل می‌تواند باعث بروز خلل در ازدواج و منجر به طلاق شود.
کودک در ۱۳ سالگی به بلوغ کامل نمی رسد
آرزو منوچهری تاکید کرد: سن زیر ۱۶ و ۱۸ سال اصلا سنی نیست که فرد در آن به مرحله بلوغ چهارگانه رسیده و آماده ازدواج باشد. مراحل «رسش» ابتدا جسمی، و بعد از آن عاطفی، روانی و اجتماعی است.
وی ادامه داد: ما هر ۴ جنبه را برای رشد فرد نیاز داریم و فرد برای تعامل در رابطه زناشویی تنها به بلوغ جسمی نیاز ندارد. به ویژه آنکه ما در ازدواج به دنبال استحکام بنای خانواده هستیم و فرد برای اینکه خانواده مستحکمی بنا کند باید بتواند در رابطه خود تعامل خوبی با همسرش برقرار کند.
منوچهری بیان کرد: البته در شرع و قانون قید سنی ۱۳ سال است اما باز باید توجه کنیم که در اعصار مختلف و در محیط‌های جغرافیایی و اجتماعی مختلف نحوه «رسش» و زمان رسیدن به این پختگی و سن بلوغ در همه جهات خیلی متفاوت بوده است.
وی ادامه داد: در گذشته به‌دلیل اینکه جوامع ساده بودند و خانواده‌های جدید نوع ارتباط را از خانواده‌های قدیمی اقتباس می‌کردند همه چیز ثابت و مدیریت زندگی ساده بود، اما پیچیدگی و تغییر مداومِ جوامع امروز، زندگی و مدیریت آن را سخت کرده است.
منوچهری ادامه داد: به‌همین دلیل برای تشکیل یک زندگی نه تنها داشتن بلوغ جسمی و جنسی بلکه دارا بودن بلوغ فرهنگی و اقتصادی نیز شرط است که به‌طور قطع امروزه، یک کودک در ۱۳ سالگی به چنین بلوغی نمی رسد.
قانون سن ازدواج باید با شرایط روز هماهنگ شود
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان بوشهر تصریح کرد: در حال حاضر بین نخبگان و اثرگذاران جامعه مبنی بر حداقل سن ازدواج اجماع نظری وجود ندارد. طرح "کودک همسری" از نظر موافقان و مخالفان با دلایل مختلفی مطرح و یا رد می‌شود، اما آنچه مسلم است این است که قانون سن ازدواج را باید با شرایط روز هماهنگ کرد. مطمئنا قوانین دین که قوانین کاملی هم هست، قابلیت به روزرسانی دارد و اهل فن با تکیه بر فقه پویا می‌توانند این موضوع را اصلاح کنند.
این مسئول یادآور شد: با توجه به اینکه کاهش آسیب‌های اجتماعی نیازمند همکاری همه جانبه دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های غیردولتی و همکاری خانواده‌ها است، اداره کل بهزیستی استان بوشهر با همکاری دفتر امور بانوان و خانواده استانداری و سایر ارگان ها سعی در برداشتن گام های جدی در راستای پیشگیری و مقابله با پدیده کودک همسری از جمله آگاه سازی کودکان، والدین و مربیان تعلیم و تربیت در خصوص مساله اجتماعی کودک همسری و همچنین مداخله موثر در صورت بروز یا مقدمات رخداد این پدیده کرده است، بدون تردید اطلاع رسانی و آگاهی بخشی و مداخله صحیح و خیرخواهانه در بحث کاهش معضل کودک همسری موثر خواهد بود.
گفت‌وگو از زهره عرب، خبرنگار ایسنا بوشهر