اهواز- بیش از ۶۰ زن سرپرست خانوار در کارخانه تفکیک زباله صفیره اهواز سال‌هاست که بی‌مهری ها را تحمل کرده تا معیشت خانواده آنها در خطر نباشد ولی این روزها از بیکاری همیشگی می‌ترسند.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها -کوثر کریمی: نام «زن» را که می شنوی، ناخودآگاه تصویری از ظرافت زنانه و لطافت جسم و روح به ذهن خطور می‌کند؛ موجودی که خدا مجموعه‌ای از محاسن و احساسات مادرانه را در وجودش به ودیعه نهاده است تا در دامانش خانواده‌ای را پرورش دهد که اساس جامعه سالم باشد.
اما گاهی شرایط نابسامان روزگار و اوضاع بد اقتصادی جامعه، باعث می‌شود زن‌ها به سمت و سوی کارهای مردانه پیش روند و نان آور خانواده باشند از آن جمله زنانی هستند که در میان زباله‌ها به دنبال لقمه نانی برای سیر کردن شکم خود و خانواده‌شان می‌گردند.
از سال ۹۱ سایت جدید دفن پسماند اهواز به نام «صفیره» در منطقه برومی برای کلانشهر اهواز راه‌اندازی شد ولی دفن زباله یکی از معضلات اصلی این کلانشهر محسوب می‌شود؛ متأسفانه آتش‌سوزی‌های عمدی در سایت صفیره و دفع غیراصولی زباله‌ها که خود منشأ آتش گرفتن زباله‌های انباشت شده می‌شود از یک سو و همچنین نبود ساماندهی زباله‌گردها و تفکیک زباله از مبدأ از سویی دیگر مشکلاتی را برای شهروندان اهوازی به دنبال دارد.
از ابتدای دهه ۹۰ راه‌اندازی کارخانه‌ای نسبتاً نقلی در سایت صفیره باعث اشتغال‌زایی بیش از ۱۰۰ کارگر زن و مردی شد که همگی از قشر نیازمند جامعه محسوب می‌شدند؛ بنا به اعلام کارگران سرپرست خانوار این سایت، به‌کارگیری کارگران در سایت همانا و شروع مصیبت‌های بعد از آن نیز همانا.
این کارخانه تفکیک زباله حدود ۱۲۰ کارگر دارد که ۷۵ نفر آنها زن و از این میان ۶۵ نفر نیز سرپرست خانوار هستند.
قطع حقوق حمایتی
یکی از کارگران این کارخانه که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: از سال ۹۱ در این کارخانه تفکیک زباله مشغول فعالیت هستیم و تا سال ۹۴ مشکلی نداشتیم و حق و حقوق و بیمه پرسنل پرداخت می‌شد ولی از وقتی که شرکت بازیافت به خود شهرداری واگذار شد، هر بار پیمانکاری بر سر کار آمد که بیمه و یا گاهی حقوق پرسنل را پرداخت نمی‌کرد.
وی با اشاره به اینکه کارگران زن سرپرست خانوار شاغل در کارخانه همه با معرفی به کار از سوی بهزیستی و کمیته امداد هستند، ادامه می‌دهد: پیمانکاری که سال ۹۴ روی کار آمد، هفت ماه حقوق پرداخت نکرده و لیست بیمه را نیز برای پرسنل رد نکرد و حتی حقوق سه ماه آخر، عیدی و سنوات یک سال هم پرداخت نشد.
این کارگر کارخانه بازیافت زباله صفیره یادآور می‌شود: پیمانکار بعدی که ۹ ماه روی کار بود نیز حقوق را کلی اعتراض کارگران پرداخت ولی به بهانه نبود انعقاد قرارداد سازمان پسماند سه ماه لیست بیمه را رد نکرد.
وی با اشاره به اینکه سازمان پسماند ضمانت‌نامه‌های پیمانکاران را نگه داشته و بعد با آنها قطع همکاری می‌کند، می‌گوید: آخرین پیمانکار پسماند ۱۰ ماه حضور داشت که از این مدت ۹ ماه کارخانه به خاطر آتش‌سوزی و بعد هم کرونا تعطیل بود؛ در این مدت ۱۰ روز سرکار و مدتی بیکار بودیم و پیمانکار حقوق نداده و بیمه هم فقط برای یک ماه رد شده است.
این کارگر کارخانه بازیافت زباله صفیره عنوان می‌کند: تجمعات بسیاری مقابل استانداری، دفتر امام جمعه و شورای شهر داشتیم؛ هرچند شهرداری آخرین پیمانکار را هم لغو قرارداد کرده است و به دنبال مزایده برای شرکت بود ولی چرا موتور دستگاه‌ها و تمام کابل‌ها و سیم برق‌های شرکت را درآوردند؟ شرکت دست خود پسماند و با ۱۸ نگهبان است، انگار می‌خواهند آنجا را قطعه فروشی و کارگران را از نان خوردن بیندازند.
وی با اشاره به اینکه شرکت تفکیک زباله در خود سایت دفن زباله صفیره قرار دارد، اضافه می‌کند: بهزیستی و کمیته امداد هیچ حمایتی نکردند و حتی به خاطر اینکه برای ما کاریابی داشته‌اند، حقوق حمایتی قبلی را هم قطع کرده‌اند.
کسی به داد ما نرسید
این کارگر کارخانه بازیافت زباله صفیره با اشاره به اینکه خانه‌اش در رهن بانک است که با کمک خیران بخشی از اقساط معوق را پرداخت کرده است، می‌گوید: همه مسئولان از استانداری، شهرداری، شورای شهر و دفتر امام جمعه مشکلات ما را می‌دانند ولی تاکنون کسی به داد ما نرسیده است؛ حتی برای کمک به معیشت خانواده‌های ما کسی حمایت غذایی انجام نداد.
یکی دیگر از کارگران ۳۸ ساله کارخانه تفکیک زباله صفیره که همراه با شوهرش فعالیت می‌کند، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان می‌کند: مشکل کارخانه حل نشده است، هرچند انجام مزایده از سوی مسئولان شهرداری اعلام شد ولی کابل‌ها و موتور دستگاه‌های شرکت به سرقت رفته و فقط خدا می‌داند که باز هم سرکار بر می‌گردیم یا اینکه باید بیکار بمانیم.
وی که چهار سال با شوهرش در این کارخانه مشغول به کار شده و به خاطر وضعیت شغلی و حقوقی حتی بچه‌دار نشده‌اند، می‌گوید: یکی از کارگران بدهکار شد، خانه را پس داده است و با مهاجرت به روستا، در شرایط بدی زندگی می‌کند.
این کارگر کارخانه بازیافت زباله صفیره در پایان یادآور می‌شود: خیلی فریاد کشیدیم ولی کسی به داد ما نرسید؛ واقعاً کسی نیست که به داد ما برسد؟ این مشکل آن‌قدرها هم مشکل بزرگی نیست!
پرداخت مطالبات معوق حقوق و دستمزد
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: از نزدیک بازدیدی از محل کارخانه تفکیک زباله سایت صفیره داشتیم و مدیرعامل سازمان پسماند اعلام کرد که به دنبال راه‌اندازی مجدد این کارخانه هست.
سید کریم حسینی در ادامه می‌افزاید: نوسازی کارخانه و همچنین احداث ساختمان‌های اداری سازمان پسماند شهرداری در این سایت از جمله برنامه‌های اعلامی مدیرعامل پسماند شهرداری اهواز است.
وی در پایان می‌گوید: چون حجم زیادی از زباله در این کارخانه تفکیک می‌شود؛ همچنین توسعه کارخانه در ضلع دیگری از سایت دفن زباله صفیره در دستور کار قرار دارد.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: سایت بازیافت زباله اهواز واقع در منطقه صفیره، زیر نظر سازمان پسماند شهرداری اهواز بوده و مدیریت اجرایی سایت به عهده پیمانکار است؛ این سایت کارگرانی دارد که زباله‌های جمع آوری شده از سطح شهر را تفکیک می‌کنند.
ارسلان غمگین با اشاره به اینکه از جمع این کارگران تعدادی زنان سرپرست خانوار هستند، ادامه می‌دهد: اوایل تیرماه سال جاری به دلیل آتش‌سوزی در سایت و شیوع بیماری کرونا سایت تعطیل شده و در شهریورماه مجدداً برای مدت حدوداً ۱۰ روز فعال شده بود که متأسفانه مجدداً به دلیل آتش‌سوزی در سایت تعطیل شد.
وی عنوان می‌کند: در بازرسی‌های صورت گرفته توسط بازرسان کار در زمان فعالیت کارگاه، در خصوص مطالبات کارگران سوال شد که مسئولان کارگاهی اظهار داشته‌اند که کارگران دارای مطالبات معوق حقوق و دستمزد هستند که باید پرداخت شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان در پایان بیان می‌کند: بر اساس بازرسی‌های صورت گرفته تاکنون چند ابلاغیه رفع نقص موارد ایمنی و قانون به پیمانکاران بازیافت و سازمان پسماند در راستای رفع نواقص ابلاغ شده است.
الزام پرداخت حقوق و بیمه کارگران
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: کارخانه تفکیک پسماند که در واقع در سایت صفیره مستقر است، در ابتدای شروع به کار خود حدود دو ماه و نیم قبل به دلایل مختلف از ابتدای قرارداد آخرین پیمانکار فقط سه ماه کار کرد و چند ماه به خاطر آتش‌سوزی، کرونا و در آخر هم مسائل فنی تعطیل بوده است.
رضا علیجانی می‌افزاید: تعمیرات جزئی را انجام داده‌ایم و کارخانه آماده به کار شده و شروع به کار کرد؛ بعد از حدود ۱۲ روز یک سری ایرادات کوچک پیدا کرد که آن را نیز برطرف کردیم ولی دیگر این کارگران بودند که به خاطر مطالبات خود از پیمانکار، گفتند که «تا زمانی که پرداخت نشود، دیگر کار نمی کنیم».
وی اظهار می‌کند: بخشی از مطالبات از سوی پیمانکار پرداخت شد و در نهایت وقتی متوجه شدیم که مشکل حل نمی‌شود، با وجود اینکه دو ماه از مدت زمان پیمانکار باقی مانده بود ولی به قرارداد وی خاتمه دادیم.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز با اشاره به اینکه پیمانکار را نسبت به پرداخت حقوق و بیمه کارگران ملزم کردیم که طبق اعلام پیمانکار و تأیید کارگران مبالغ حقوق و بیمه پرداخت شده است، می‌گوید: فقط ۲۵ نفر باقیمانده‌اند که آنها نیز بحث بیمه و حقوق کرونا را دارند که بخشی از آن به اداره کار و دولت بر می‌گردد و مقرر شده است تا پیمانکار با اداره کار جلساتی را برگزار و مشکلات را رفع کند.
علیجانی با اشاره به اینکه برای اولین بار بود که حقوق و بیمه کامل تسویه شده است و در سنوات قبل ظاهراً بخشی از حقوق و یا بیمه به صورت کامل تسویه نمی‌شد، ادامه می‌دهد: کارخانه را هم به مزایده گذاشتیم که در صورت تعیین شرکت برنده، دوباره با کارگران قرارداد منعقد کرده و آنها شروع به کار می‌کنند.
وی یادآور می‌شود: قرارداد کارخانه به صورت مزایده قابل بهره‌برداری است و این سری به جای مزایده یک ساله آن را به مزایده سه ساله افزایش دادیم تا بتواند برنامه‌ریزی لازم را داشته باشد و کار بهره‌برداری را بهتر انجام دهد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز بیان می‌کند: سعی بر این است که مشکلاتی را که در گذشته بین سازمان و بهره‌بردار بوده است، به حداقل برسانیم تا آن را به خوبی اداره کند و از تجارب گذشته بهره‌مند شود؛ در نهایت کارگران نیز بتوانند به خوبی فعالیت کنند.
حق و حقوق کارگران ضایع نمی‌شود
علیجانی در پایان عنوان می‌کند: قطعاً سازمان نظارت ویژه‌ای بر عملکرد پیمانکار در کارخانه دارد و حتماً سعی می‌کنیم که اجازه ندهیم تا پیمانکار حق و حقوق کارگران را ضایع کند؛ همچنین حتماً مسائل بیمه‌ای و حقوقی آنها را توسط ناظر دنبال می‌کنیم.
به گزارش خبرنگار مهر، آدم وقتی داستان زندگی بعضی افراد را می‌شنود و یا می‌خواند، با خودش می‌گوید مگر بعضی انسان‌ها از رفاه، آسایش اقتصادی و اجتماعی یک جامعه که حق طبیعی هر شهروند است، سهمی ندارند؟
مگر کاری که آنها به عنوان شغل برای زندگی خود انتخاب کرده‌اند، یکی از اساسی‌ترین مشاغل پایه که جزو ضروریات یک جامعه سالم به حساب می‌آید، نیست؟ مگر نه این است که اگر کسی به امور این مشاغل رسیدگی نکند، یک پای جامعه می‌لنگد؛ به ویژه اگر این کار به مسائل شهر، شهرداری و نظافت سلامت جامعه شهری مربوط باشد.
پس به نظر می‌رسد این‌گونه مشاغل باید خیلی بیشتر از دیگر شغل‌ها مورد عنایت و توجه مسئولان قرار بگیرند و کارکنان و کارگرانشان از مزایای بیشتری برخوردار باشند تا انگیزه کار بهینه در آنها بالا برود، هر چند که به جرأت می‌توان گفت اکثر کسانی که به این مشاغل اشتغال دارند، انسان‌هایی هستند که کسب حلال را اولین دغدغه خود می‌دانند و حتی با وجود کمی و کاستی‌های حقوق و مزایا، ذره‌ای از کار خود نمی‌زنند.
اما آنچه اینجا مطرح می‌شود صحبت انصاف است، آیا واقعاً منصفانه است کسانی که به علت داشتن شرایط سخت و نامساعد و فشارهای زندگی شخصی تن به چنین کاری داده‌اند، در محیط کار نیز مورد بی‌مهری قرار بگیرند و از کمترین حق و حقوق‌های اولیه خود محروم بمانند؟ آیا دریافت حقوق مکفی در کنار بیمه و مزایای سختی کار حق این افراد نیست؟
و حالا چشم امید زنان و مردانی که در سایت زباله صفیره کار می‌کردند و ماه‌هاست که به دلیل شیوع ویروس کرونا بیکار و خانه‌نشین شده‌اند، به مسئولانی است که باید هرچه سریع‌تر تدبیری اساسی را برای رفع مشکل آنها بیندیشند تا امور مربوط به آنها را مورد ساماندهی قرار دهند و یا با فراهم آوردن زمینه اشتغال دوباره آنها که همه از اقشار نیازمند جامعه هستند، در همان مکان و یا در شغلی دیگر باری از سختی‌های زندگی را از دوششان بردارند.