هر چند مرکز آمار ایران نرخ بیکاری سال ۹۸ را اعلام کرده، اما هنوز جزئیات این نرخ اعلام نشده است. بر اساس گزارش اولیه مرکز آمار بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان میدهد که۱۰.۷ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) طی چهار هفته منتهی به هفته مرجع آمارگیری بیکار بودهاند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به سال ١٣٩٧، ١.٥ درصد کاهش یافته است.
در همین حال و در شرایطی که نرخ بیکاری زنان مشخصا اعلام نشده، اتاق بازرگانی تهران در گزارشی مجزا به بررسی شاخصهای نیروی کار زنان و مردان استان تهران در پاییز سال ۱۳۹۸پرداخته که بر این اساس نرخ بیکاری زنان ۱۵تا ۲۴ساله در استان تهران بیش از ۴۵درصد است.
بیکاری زنان ازجمله مواردی است که غیر از بعد اقتصادی، ابعاد اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی دارد. دولتها در جوامعی مانند ایران تلاش میکنند مشارکت اقتصادی زنان را بهبود داده و نرخ بیکاری آنها را کاهش دهند.
مهناز قدیرزاده (کارشناس روابط کار و فعال حوزه زنان) در گفتگو با ایلنا، درباره وضعیت بیکاری زنان میگوید: به جز مواردی که در سطح کلان بر بیکاری زنان موثر است، برخی اتفاقات و روندها تاثیر مقطعی در این زمینه دارند. بهطور کلی موارد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که به ناعادلانه بودن رقابت در بازار کار بین زنان و مردان منجر میشود، باعث شده سهم زنان از بازار کار کمتر از ۲۰ درصد باشد. افزایش این سهم نیازمند اصلاحات در سطح کلان است، اما اگر قرار باشد از شرایط مقطعی حرف بزنیم باید عنوان کنیم که روندها به نفع زنان نیست.
او تصریح میکند: شیوع کرونا به اشتغال لطمه زیادی زده است. به درستی مشخص نیست که چه تعداد کارگر رسمی و غیررسمی بیکار شدهاند. تنها در مورد کارگرانی که درخواست بیمه بیکاری دادهاند، اطلاع داریم که تعداد آنها بیش از ۸۰۰ هزار نفر است. به این افراد باید کارگران ساختمانی، فصلی و شاغلان در مشاغل غیررسمی را هم اضافه کنیم. زنان کارگر مانند مردان از شیوع کرونا آسیب دیدهاند و چه بسا باید گفت که این آسیب بیشتر هم بوده است.
این کارشناس روابط کار بر این باور است که کرونا مشاغل شهری را به نسبت مشاغل روستایی بیشتر تحت تاثیر قرار داده است، حال آنکه زنان متقاضی کار در شهرها بیشتر از روستاها هستند و نرخ بیکاری این دسته از زنان هم نسبت به زنان روستایی بیشتر است.
او توضیح میدهد: زنان روستایی هر چند کار میکنند، اما اغلب در آمارهای رسمی جا نمیگیرند. از طرف دیگر ما در سالهای اخیر با گروهی از زنان مواجه شدهایم که تحصیلات دانشگاهی دارند و دنبال کار میگردند. اینها دیگر به کارهای کشاورزی، دامپروی و حتی صنایع دستی مشغول نیستند، بلکه تمایل دارند در بخشهای دیگر فعالیت کنند. اینکه جمعیت زنان متقاضی کار در سالهای اخیر افزایش یافته به دلیل تقاضای همین دسته از زنان است.
قدیرزاده با اشاره به اینکه شیوع کرونا بیش از هر چیز شغل این گروه از زنان را تهدید میکند، هشدار میدهد: ممکن است شرایط پیش آمده زنان را بیش از قبل مجبور به تن دادن به شرایط غیر عادلانه کار کند. ناعادلانه بودن بازار کار باعث شده زنان با حقوق و مزایای کمتری سر کار بروند و اکنون که زنان بیشتری بیکاری شده یا در معرض بیکاری قرار گرفتهاند، این احتمال وجود دارد که سوء استفادههای بیشتری صورت گیرد. این در حالی است که زنان به نسبت مردان کمتر از حمایتهایی که برای جبران آسیبهای کرونا در نظر گرفته شده برخوردار شدهاند، چراکه تعداد بیشتری از آنها شغل غیررسمی داشتهاند.