سرويس زنان جوان آنلاين: اینکه رنگ پوست معیاری برای مرگ یا زندگی شود موضوعی عجیب است به خصوص در دنیای امروز که به ظاهر کمپین‌های متعددی برای مبارزه با تبعیض نژادی شکل می‌گیرد و قوانین و معاهدات بین‌المللی ضد تبعیض به‌واسطه رنگ پوست، ملیت و قومیت نوشته شده است، اما انگار تمام این تلاش‌ها و مانور‌ها تنها برای نمایش حقوق بشری در دنیای غرب طراحی شده است. بر همین اساس در حالی که حتی در عقب‌مانده‌ترین کشور‌های جهان با پیشرفت‌های علمی و بهداشتی به طور قابل ملاحظه‌ای از میزان مرگ و میر مادران کاسته شده است نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد نرخ مرگ و میر ناشی از بارداری در کشور امریکا رو به افزایش است! این آمار هنگامی قابل تأمل‌تر می‌شود که بدانیم افزایش نرخ مرگ و میر مادران نه در میان زنان سفیدپوست، بلکه در بین زنان سیاهپوست امریکایی رخ می‌دهد؛ موضوعی که توجه رسانه‌های جهان را در پی داشته است.

در حالی که تصورات عمومی از کشوری همچون امریکا کشوری با امکانات و خدمات اجتماعی و بهداشتی گسترده است، اما در میان اخبار رسانه‌های جهان، اخبار تأمل برانگیزی درباره وضعیت سلامت در این کشور می‌توان پیدا کرد. جالب‌تر از همه اینکه این آمار‌ها بیانگر آن است که تبعیض نژادی و تفاوت میان شرایط سفیدپوستان و رنگین پوستان در امریکای سال ۲۰۱۹ همانند دوران سیاه برده‌داری همچنان پابرجاست. این در شرایطی است که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ این نرخ در جهان حدود ۴۴ درصد کاهش داشته است و به طور کلی تعداد بسیار کمتری از زنان در سراسر جهان در مقایسه با ۲۵ سال گذشته از دنیا می‌روند. با این حال، در ایالات متحده این تعداد افزایش یافته است. در این میان امریکایی‌های آفریقایی بیشترین سهم را از آمار مادرانی که به دلیل عوارض زایمان از بین می‌روند دارند.
مرگ قابل پیشگیری مادران سیاهپوست امریکایی
گزارش‌های رسانه‌های بین‌المللی نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ زن به خاطر عوارض ناشی از بارداری در امریکا فوت کرده‌اند که حدود ۲/ ۱۷ درصد از کل مادران باردار را شامل می‌شود. این در حالی است که این آمار در ۲۵ سال گذشته ۱۲ درصد بوده است. در بین زنان سفیدپوست از هر ۱۰۰ هزار زایمان، ۱۳ مادر فوت کرده است، اما در مورد زنان سیاهپوست این رقم بیش از سه برابر بوده است، یعنی به ازای هر ۱۰۰ هزار زایمان، بیش از ۴۲ مادر فوت کرده است.
از بین این مرگ‌ها ۳۳ درصد بین یک هفته تا یک سال بعد از زایمان رخ داده که ناشی از مشکلات قلبی- عروقی، عفونت و خونریزی بوده است. به گفته محققان ۶۰ درصد این مرگ‌ها با انجام اقداماتی از سوی ایالت محل زندگی زن باردار و وجود امکانات و تأسیسات مراقبتی مورد نیاز قابل پیشگیری بوده است.
پنهانکاری رسانه‌های غربی درباره واقعیت مرگ مادران سیاهپوست
افزایش آمار مرگ مادران باردار امریکایی خبری نیست که کمپانی‌های رسانه‌ای غربی دلشان بخواهد منتشر شود یا در دنیا مورد توجه قرار گیرد. این خبر به خصوص برای کشور‌هایی همچون ایران و مخاطبان فارسی زبان نباید رسانه‌ای شود. مردم کشور‌های دیگر باید تصورشان درباره امریکا «آرمان‌شهری» باشد که همه ساکنانش در خوشبختی مطلق زندگی می‌کنند. در این رسانه‌ها خوشبختی‌های غربی‌ها و مشکلات اهالی خاورمیانه «برجسته‌سازی» می‌شود تا به شکل‌گیری یک «آرمان‌شهر» دروغین در ذهن مخاطب منتهی شود. اما واقعیت زندگی مردم این کشور به خصوص نژاد‌های آسیایی و آفریقایی ساکن امریکا با نمایش رسانه‌ای آن‌ها و بازتابی که در بخش فارسی زبان رسانه‌های جریان اصلی وجود دارد تفاوت بسیار زیادی دارد. بخش‌های غیر فارسی رسانه‌های جریان اصلی، اما گاهی وقت‌ها گزارش‌هایی از جمله وضعیت مرگ و میر در مادران سیاهپوست امریکایی را بازتاب می‌دهند؛ گزارش‌هایی شبیه گزارش دویچه‌وله از چرایی افزایش آمار مرگ مادران امریکایی.
مرگ زن سیاهپوستی که اولویت تیم پزشکی نبود
گزارش دویچه وله با یک مصداق آغاز می‌شود. جانسون کیرا زن سیاهپوست امریکایی است که در آوریل ۲۰۱۶ دومین فرزند خود را با روش سزارین در بیمارستان لس‌آنجلس به دنیا آورد. لانگستون فرزند او بنا بود خانواده آن‌ها را کامل کند.
چند ساعت پس از زایمان، چارلز شوهر کیرا متوجه خون در سوند همسرش شد. به پزشک زنگ زد. آزمایش خون و سونوگرافی تشخیص اولیه را تأیید کرد. کیرا خونریزی داخلی داشت و باید به سرعت به وضیعت او رسیدگی می‌شد، اما عملیات اضطراری به تأخیر افتاد. چارلز دوباره و دوباره سؤال کرد که چه زمانی همسرش تحت عمل جراحی قرار خواهد گرفت؟ اما پرسنل به او حمله کردند وگفتند: «او اولویت اصلی ما نیست!»
تنها ۱۰ ساعت پس از سزارین ناموفق این زن برای بار دوم به اتاق عمل رفت. در معده او قبلاً ۵/۳ لیتر خون جمع شده بود. اندکی پس از شروع بیهوشی، قلب او از جریان افتاد.
زنان سیاهپوست سه برابر بیشتر در معرض خطر هستند
کیرا جانسون تنها زن سیاهپوستی نیست که به دلیل عوارض بعد از زایمان به استقبال مرگ می‌رود. سالانه ۷۰۰ زن در ایالات متحده در دوران بارداری، زایمان یا ماه‌های پس از آن جان خود را از دست می‌دهند. هیچ کشور صنعتی دیگری به این میزان مرگ و میر مادران را ندارد. در آلمان این نرخ کمتر از نصف امریکاست.
در امریکا زنان سیاهپوست به طور ویژه‌ای در معرض خطر هستند. خطر مرگ مادران باردار سیاهپوست سه برابر زنان سفیدپوست است. البته در بعضی از ایالات رنگ پوست تأثیر بیشتری بر زندگی و مرگ می‌گذارد و در رأس این آمار، واشنگتن قرار دارد.
مشخص نیست که چرا جراحی دوم کیرا جانسون خیلی دیر انجام شد. دلایل مختلفی وجود دارد که زنان امریکایی -آفریقایی به طور نامناسب تحت تأثیر قرار می‌گیرند. آزا ناداری می‌گوید: «یکی از این دلایل عدم دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی است.» او به عنوان یک ماما فعالیت می‌کند و مدیر دهکده ماماتوتو است؛ انجمنی که یک مرکز زایمان را در جنوب واشنگتن دی‌سی اداره می‌کند. در واشنگتن چهار بیمارستان با ایستگاه‌های زایمان وجود دارد، اما هیچ یک از آن‌ها در جنوب که بیشترین افراد سیاهپوست در آن زندگی می‌کنند، واقع نشده است.
عدم مراقبت‌های بهداشتی و سوگیری‌های ناخودآگاه
ناداری فقط می‌تواند چند زن باردار را در مرکز تولد خود همراهی کند و تنها در صورتی که بارداری عارضه نداشته باشد و تولد خودبه‌خود باشد، یعنی کودک به طور طبیعی به دنیا آید. اکثر مادران برای معاینه و تولد باید به بیمارستان مراجعه کنند، خصوصاً آن‌هایی که بارداری پرخطر دارند. ناداری توضیح می‌دهد: «برای برخی از خانم‌ها از جنوب شهر، این بدان معناست که بیش از یک ساعت رفت و آمدشان طول می‌کشد. در باره زنان باردار در مشاغل ناخوشایند یا همراه با کودکان، اغلب انجام ویزیت‌های پیشگیرانه دشوار است.»
استی دی استوارت رهبر سازمان حقوق زنان مارس دیمز هم عدم وجود و مهم‌تر از همه مقرون به صرفه بودن مراقبت‌های پزشکی را یکی از دلایل مرگ و میر بالای مادران در ایالات متحده می‌داند. رهبر سازمان حقوق زنان مارس دیمز خواستار ارتقای دانش ماما‌ها برای مراقبت بهتر از مادران در محلات خود است. به‌علاوه سازمان آن‌ها متعهد است در ۱۲ ماه اول پس از تولد، مادران تحت پوشش خدمات پزشکی قرار گیرند و این پوشش از بدو تولد خاتمه نمی‌یابد.
به گفته استوارت، دلیل دیگر مرگ زیاد مادران باردار، سوگیری‌های ناخودآگاه است. در ایالات متحده جایی که دانشکده پزشکی حدود ۲۰۰ هزار دلار هزینه دارد، هنوز پزشکان سیاهپوست نسبتاً کم هستند. تحقیقات انجام شده توسط سرویس دهنده عمومی (ProPublica) و شبکه تحقیق و تفحص روزنامه‌نگار در سال ۲۰۱۷ نشان داد مادران آفریقایی- امریکایی غالباً در بیمارستان‌ها احساس بدی می‌کنند و درد آن‌ها جدی گرفته نمی‌شود. استوارت می‌گوید: «ما برای بهبود سلامتی مادران سیاهپوست باید به این مسائل عمیق جامعه بپردازیم.»
تغییر رویکرد معالجه در مواجهه با چالش
در ایالات متحده تعداد بیشتری از زنان در نتیجه بارداری در مقایسه با قزاقستان یا بلاروس می‌میرند.
مادزیور استر، متخصص زنان و زایمان کارولینای شمالی بعد از اینکه خودش بیمار شد، رویکرد خود را برای معالجه بیماران تغییر داد. دو فرزند او زودرس بود و ماه‌ها مجبور به مراقبت‌های ویژه بودند. در بیمارستان اغلب احساس او جدی گرفته نمی‌شد. در برابر سؤالاتش به جای مشاوره، اظهارنظر‌های آزاردهنده و مضطرب‌کننده‌ای بیان می‌شد.
از آن زمان وی به خانم‌ها توصیه کرده است فهرستی از مشکلاتشان در خانه را درست کنند که طی مشاوره به صورت مرحله به مرحله به آن‌ها بپردازند. او می‌گوید: «این باعث می‌شود خانم‌ها احساس احترام کنند و شما به عنوان پزشک نمی‌توانید این احساس خوشایند را از دست بدهید.»
می‌توان علناً درباره مرگ و میر مادران و تبعیض صحبت کرد
مادزیور اطمینان دارد به زودی مرگ و میر مادران در ایالات متحده کاهش می‌یابد. در سال‌های اخیر ابتکارات بیشماری از جمله دهکده ماماتوتو در واشنگتن رخ داده است که توسط مدیریت شهری پشتیبانی می‌شود. در سطح ملی، کمیسیون‌های تحقیق باید توصیه‌هایی را تدوین کنند. نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری دموکرات در تلاش هستند که مرگ و میر مادران را به یک موضوع مبارزات انتخاباتی تبدیل کنند.
مادزیور بیان می‌کند: «ما در یک نقطه عطف هستیم.» سرانجام، می‌توان علناً درباره مرگ و میر مادران و تبعیض صحبت کرد. در گذشته با این موضوع همچون یک «راز» رفتار می‌شد.
آزا ناداری واستی دی استوارت، اما خوشبین نیستند، در حالی که از توجه آن‌ها راضی هستند، هیچ پیشرفت اساسی نمی‌بینند. ناداری می‌گوید: «ما به سیستمی احتیاج داریم که در آن با هیچ کس به دلیل رنگ پوست بد رفتار نشود و این هنوز خیلی دور است. تا زمانی که نژادپرستی بخشی از زندگی روزمره در این کشور است، ما فقط علایم را درمان خواهیم کرد نه بیماری را.» کاهش ۸۰ درصدی شاخص مرگ مادران ایرانی طی ۲۵ سال
هدف پنجم سند توسعه هزاره که بهبود وضعیت سلامت مادران را در حوزه گسترده بهداشت باروری دربرمی گیرد چند نشانگر مشخص دارد. نخستین نشانگر نرخ مرگ و میر مادران ناشی از عوارض بارداری و زایمان در ۱۰۰هزار تولد زنده است که باید در فاصله سال‌های ۲۰۱۵- ۱۹۹۰ تا سه‌چهارم کاهش یابد. در شرایطی که کشور امریکا برخلاف این سند با افزایش آمار مرگ و میر مادران مواجه است و این آمار درباره افراد رنگین‌پوست اهمیت بیشتری پیدا می‌کند این شاخص‌ها در اغلب کشور‌های جهان به طرز قابل توجهی بهبود یافته‌اند. در این میان کشور ما یکی از کشور‌های پیشرو جهان و منطقه در کاهش شاخص مرگ و میر مادران باردار است.
در این زمینه برنامه سلامت مادران در جمهوری اسلامی ایران دستاورد‌های درخور توجه داشته است. به منظور شناسایی علل و عوامل قابل اجتناب مؤثر در مرگ مادر در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان و مداخله به منظور حل مشکلات و جلوگیری از وقوع مرگ‌های مشابه و از طرف دیگر شمارش دقیق مرگ مادر و تعیین شاخص MMR از سال ۱۳۸۰ اجرای نظام کشوری مراقبت مرگ مادری در کشور آغاز شده است.
طبق آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، روند مرگ مادران از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ در حدود ۹ کشور قبل از سال ۲۰۱۵ به هدف پنجم توسعه هزاره رسیده که یکی از این کشور‌ها ایران است. کشور ما توانسته است با ۸۰ درصد کاهش شاخص مرگ مادر نسبت به سال مبدأ به این هدف دست یابد. برنامه‌های بهداشتی ایران آنچنان موفقیت‌آمیز بوده است که توانسته‌ایم مرگ و میر مادران را از ۲۰۰ در ۱۰۰ هزار در دهه ۸۰ به ۲۰ در ۱۰۰ هزار در سال ۲۰۱۸ برسانیم. همچنین در زمینه کاهش مرگ و میر نوزادان نیز بسیار موفق عمل کرده‌ایم، به گونه‌ای که این شاخص از ۱۲۰ در هزار تولد زنده به ۴ /۱۳ در هزار تولد زنده کاهش یافته است. علاوه بر این‌ها بنا بر تأکید سعید نمکی، وزیر بهداشت اقدامات ایران برای پوشش همگانی سلامت از ۳۰ سال و قبل از اعلامیه آلما آتا با ایجاد ۱۷ هزار خانه بهداشت در روستا‌ها و اتصال آن به پایگاه‌های بهداشتی شهری ۱۰۰ درصد روستاییان و ۹۰ درصد شهرنشینان را تحت پوشش قرار داد. وزیر بهداشت تأکید می‌کند: «پوشش ۹۸ درصدی واکسیناسیون کودکان بار‌ها از طرف کارشناسان سازمان بهداشت جهانی مورد بازدید و تقدیر قرار گرفته است.»منبع: روزنامه جوان