میانه جمعیتی ایران از ۱۷ سال به ۳۱ سال در ۳۵ سال اخیر رسیده و تجربه ۴۰ ساله ژاپن و ۸۰ ساله اتحادیه اروپا و کشورهای سالمند جهان درباره کهنسالی جامعه، عبرت آموز است، این که پیری جامعه علاج‌ناپذیر خواهد بود.
همشهری آنلاین- گروه جامعه: دکتر خلیل علی محمدزاده، رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده در نشست هم‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی که به دعوت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و با عنوان «ایران جوان؛ درآمدی بر جوانی جمعیت» با بیان این مطلب تاکید کرد: ایران در ۷ سال اخیر با کاهش پی‌درپی فرزندآوری مواجه بوده است. کشوری هم که قدرت زاد و ولد خود را از دست دهد، مانعی بزرگ در راه پیشرفت و تداوم آن دارد.
وی ادامه داد: پژوهش‌ها و بررسی‌های علمی به صراحت می‌گوید که روندهای جمعیتی و باروری کشور مطابق با نیازها و الزامات جغرافیایی ایران نیست. دانشگاه‌ها و نخبگان جامعه هم هنوز روی موضوع جمعیت و خانواده تمرکز کافی ندارند و این مسئله کار فرهنگ سازی را دشوار ساخته است.
علی محمدزاده از دانشگاهیان خواست که پژوهش‌های بین رشته‌ای در این زمینه را پیگیری کنند و با شناسایی و رتبه‌بندی همه عوامل و علل کاهش ازدواج و فرزندآوری و کیفیت فرزند پروری در کشور و ارائه راهکارهای در دسترس، وضعیت موجود جامعه را تغییر دهند.
این مسئول با بیان این که جمعیت جوان از ۴۶درصد در دهه ۶۰، اکنون به ۲۲درصد رسیده، عنوان کرد: مفهوم افزایش جمعیت، اصلاح ساختار و ترکیب سنی جمعیت است. تغییر میانه جمعیتی ایران از ۱۷ سال نزدیک به ۳۱ سال در ۳۵ سال اخیر رسیده و طی این مدت هم بر میانگین میانه سنی جمعیت دنیا، ۸ سال اضافه شده که حاکی از سرعت سالمندی ایران است.
این عضو فرهنگستان علوم پزشکی به کنار گذاشتن سیاست‌های تک فرزندی و حتی دو فرزندی در چین یک میلیارد و ۴۱۱ میلیونی هم اشاره کرد و گفت: محدود کردن نسل، شخصیت‌های متکامل و متناسب با پیشرفت و نیازهای جامعه را تربیت نمی‌کند، به همین دلیل چین پس از ۳۷ سال پایبندی سخت به این سیاست، در سال ۲۰۱۶ به خانواده‌ها اجازه دو فرزندی و از سال ۲۰۲۱ مجوز سه فرزندی داده است.
وی با یادآوری برخی مفاد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت درباره ازدواج و تاسیس خانواده عنوان کرد: مشوق‌های مادی به تنهایی نمی‌تواند کاهش باروری در کشور را برطرف کنند. کما اینکه تسهیلات بیشتر از این در کشورهای پیشرفته نیز نتایج چندانی نداشته است. اجرای سیاست‌های حمایت از خانواده را منوط به همکاری متقابل مردم و حاکمیت خواند و افزود: باید همان انگیزه، همت، توان و مشارکتی که از سوی مردم و دستگاه‌های حاکمیتی در برچیدن صف کنکور در کشور شکل گرفت در حمایت و پشتیبانی از ازدواج ۱۲ میلیون جوان در سن ازدواج نیز در دستور کار قرار گیرد تا خانواده‌ها و جوانان بتوانند خطر بزرگ سالمندی را در دو دهه آینده از کشور دور کنند.
علی محمدزاده سرعت تغییر نرخ باروری کل از ۶٫۴ به ۱٫۵۴ فرزند و درصد رشد جمعیت از ۳٫۲ به ۰٫۷ در ۳۵ سال اخیر را حیرت‌آور توصیف کرد و گفت: تاثیر منفی جمعیت بر اقتصاد حرف نادرستی بود. مهمترین عامل تحرک و تکامل اقتصادی، نرخ باروری انسانی است. موتور پیشران اقتصاد و فرهنگ هم وجود جمعیت جوان، سالم و مولد و مدیریت کارآمد و اثربخش آن است.
این پزشک تاکید کرد: پنجره جمعیتی فرصتی برای جهش توسعه‌ای است و تا این پنجره به رویمان بسته نشده، جا دارد حتی اگر دولت‌ها برای جلوگیری از تبدیل این فرصت طلایی به تهدید بزرگ، اولویتی بالاتر از انجام تکالیف این دوره و استحکام خانواده و پشتیانی عمیق از جوانان و میانسالان نداشته باشند. بهبود شرایط معیشتی و اقتصادی، امید به آینده، روی آوردن به سبک زندگی سالم و اجرای همه مفاد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و حمایت همه‌جانبه از ازدواج، اشتغال و مسکن جوانان مسیری است که در این دولت و دولت‌های آینده باید با برنامه ریزی مناسب طی شود.